Dzieje bankowości centralnej w Polsce i Stanach Zjednoczonych

Jak sfinansowano Powstanie Kościuszkowskie? Kiedy i dlaczego wywieziono z Polski ponad 70 ton złota? Od kiedy dolary są zielone? Kto zdobył przydomek „helikopterowego Bena”? Na te i wiele innych pytań odpowiada wystawa „Dzieje bankowości centralnej – Polska i USA”, której uroczyste otwarcie odbyło się 11 grudnia w Oddziale Okręgowym NBP przy Placu Powstańców Warszawy 4 w Warszawie. Dla zwiedzających ekspozycja będzie dostępna od 12 grudnia 2013 r. do 11 kwietnia 2014 r. (od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00–19:00).

Wystawa podsumowuje 185-lecie polskiej bankowości centralnej oraz 100-lecie amerykańskiego Systemu Rezerwy Federalnej (Fed). W przeszłość zabierają zwiedzających numizmatyczne rarytasy, ciekawa ikonografia, komentarze ekspertów. Wiele z prezentowanych na wystawie monet i banknotów rzadko opuszcza skarbiec NBP. Są wśród nich pieniądze Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej, srebrne guldeny z kogą Wolnego Miasta Gdańsk, „młynarki” z czasów okupacji i wiele innych. Z eksponatów przysłanych przez Bank Rezerw Federalnych w Nowym Jorku, szczególnie interesujące są zdjęcia sprzed stu lat, z podpisania aktu powołującego System Rezerwy Federalnej. Oryginalna, przestrzennie usytuowana instalacja pozwala oglądać eksponaty ze wszystkich stron.

Narodziny polskiej bankowości centralnej ukazane są na tle burzliwej historii ostatnich dwóch stuleci naszego kraju, z jednoczesnym uwypukleniem pewnej odrębności w zakresie realizowanych celów dotyczących wspierania wewnętrznych przemian gospodarczych i reform finansowych. Tym cenniejsze jest więc, że archiwalne dokumenty i narracja przygotowana przez wybitnych specjalistów – dr Cecylię Leszczyńską z Uniwersytetu Warszawskiego i prof. Wojciecha Morawskiego ze Szkoły Głównej Handlowej – znacznie ułatwiają zrozumienie skomplikowanych dziejów polskiego banku centralnego w kontekście jakże odmiennej i ciekawej historii tworzenia Systemu Rezerwy Federalnej Stanów Zjednoczonych.

Wystawa składa się z trzech części. Pierwsza prezentuje historię polskiej bankowości centralnej – Bank Polski (1828-1886), Bank Polski SA (1924-1951) oraz Narodowy Bank Polski. Ekspozycję poświęconą Polsce i USA łączy uniwersalny panel, odnoszący się do historycznie ukształtowanych zadań bankowości centralnej, zatytułowany „Bank centralny – trzy funkcje, trzy tradycje”. Znajdziemy tu wyjaśnienie, dlaczego w gronie banków centralnych trwa licytacja, który ma najdłuższą historię i jak zmieniała się ich rola w różnych państwach. Ostatnia część wystawy przedstawia dzieje amerykańskiego banku centralnego - wydarzenia związane z powstaniem Systemu Rezerwy
Federalnej i początkami jego funkcjonowania oraz ilustruje znaczenie Fed w światowej gospodarce. Historię amerykańskiej bankowości centralnej będzie można poznać dzięki filmowi opartemu na dokumentach archiwalnych.

Oprócz klasycznych eksponatów, specjalnie z myślą o miłośnikach multimediów, przygotowano tabletowe prezentacje. Na ekranie będą mogą rozwiązywać quizy, obejrzeć film z archiwalnym materiałem dokumentującym historię Fed, a także poznać bliżej kulisy tworzenia i zasady działania banków centralnych w Polsce i USA.

"Rocznice powstania polskiej i amerykańskiej bankowości centralnej to doskonała okazja, by pokazać znaczenie i rolę, jaką banki centralne odegrały w rozwoju gospodarki i umacniania idei państwowości. Chcemy zaprezentować, w jaki sposób te ważne instytucje, ich funkcje, cele i struktura, zmieniały się w trakcie historycznych zawirowań i jakie mają obecnie znacznie dla bezpieczeństwa finansowego swoich krajów" – powiedział Dariusz Jadowski, dyrektor Departamentu Edukacji i Wydawnictw NBP organizującego ekspozycję.

(Źródło: NBP)